عبدالكریم بن طاووس
ولادت و خاندان
سید غیاث الدین، عبدالکریم بن احمد بن موسى بن طاووس حلى درسال ۶۴۸ هجرى در شهر کربلا متولد شد. او پس از مدتى عازم حله شد و دوران نوجوانى خود را در حله سپرى کرد. سید پس از چند سال براى کسب علم و استفاده از بزرگان عراق رو به بغداد نمود و تا اواخر عمر خویش در بغداد به تحصیل و تدریس پرداخت.
سید عبدالکریم فرزند سید احمد بن طاووس و برادرزاده سید على بن طاووس صاحب اقبال الأعمال است. خاندان ابن طاووس در درجه اى از شهرت و اعتبارند که نیازى به بیان ندارد. این بزرگواران نه تنها از نظر علم و دانش، که از حیث تقوا و زهد و سیر و سلوک الى الله زبانزد خاص و عام مى باشند.
از جمله فرزندان عبدالکریم مى توان به «سید محمد» اشاره کرد که در سال ۶۷۰ هجرى در بغداد به دنیا آمد. «سید على»، فرزند دیگر اوست که از علماى بزرگ بوده، و سید عبدالحمید بن فخار بن معدّ در اجازه خود به سید عبدالکریم به او نیز اجازه نقل روایت داده و از او تعریف کرده است.
شخصیت
در مورد شخصیت سید عبدالکریم، هم شاگردى او، ابن داود حلى در رجال خود چنین مى گوید: من و او از کودکى با هم بودیم. در اخلاق و معاشرت نمونه بود و در هوش و ذکاوت و قدرت حافظه کسى را مانند او ندیده ام.
وی در مدت کوتاهى در حالى که یازده سال داشت حافظ قرآن شد. در چهار سالگى و در مدت ۴۰ روز خواندن و نوشتن را آموخت و از استاد بى نیاز گشت.
خانه او پیوسته محل تجمع بزرگان و علما و اشراف بود و محافل علمى برگزار مى کرد. او نه تنها فقیه، بلکه شاعر و نسّابه و ادیب هم بود.
همچنین از جمله افتخارات آل طاووس منصب شریف نقابت است. نقیب به کسى گفته مى شد که در عین داشتن اجتهاد و علم و دانش فراوان، از تقواى بالایى نیز برخوردار بود و وظیفه او رسیدگى به امور تمامى سادات بود، به طورى که قضاوت در دعواها و سرکشى به مستمندان و سرپرستى ایتام و بى سرپرستان، همه به عهده او قرار داشت. این منصب در دوران عباسى بعد از منصب خلافت مهمترین منصب بود.
نقابت در این خاندان از ابوعبدالله محمد که ملقب به طاووس بود، شروع شد و تا چندین نسل ادامه داشت. سید على بن موسى یکى از افتخارات خویش را داشتن این منصب مى داند، با آن که پیشنهادهایى نظیر وزارت و صدارت را از حکومت وقت به هیچ وجه قبول نکرد.
اساتید و شاگردان
سید غیاث الدین در محضر بسیارى از بزرگان عصر خویش شاگردى نمود تا آن که خود استادى توانمند گشت. از جمله اساتید او عبارتند از:
- پدرش احمد بن موسى بن طاووس
- عموى بزرگوارش على بن موسى بن طاووس
- شیخ حسن بن محمد بن حسین بن طحال
- محقق حلى
- خواجه نصیرالدین طوسى
- یحیى بن سعید قمى
- ابن جهم حلى، معروف به مفید
- سید عبدالحمید بن فخار بن معد موسوى
اما از جمله شاگردان و پرورش یافتگان در مکتب او مى توان به این افراد اشاره نمود:
- ابن داود حلى
- عبدالصمد بن ابى الجیش حنبلى
- شیخ على بن حسین بن حماد لیثى
تألیفات
متأسفانه از تألیفات سید عبدالکریم تنها از دو عنوان اطلاع داریم:
- فرحة الغری بصرحة القرى
- الشمل المنظوم فی مصنفی العلوم
وفات
سید عبدالکریم در سال ۶۹۳ هجرى در شهر کاظمین وفات یافت. بدن شریف او را به نجف منتقل نموده و در کنار بارگاه ملکوتى امام اول شیعیان امیرالمؤمنین على علیه السلام به خاک سپردند.
البته در تاریخ حله چنین آمده که: سید عبدالکریم در حله وفات یافت و قبر او نیز در نزدیکى قبر عمویش سید على بن طاووس قرار دارد.
منابع
- ویکی نور، بازیابی: 10 اسفند 1395.